Ochrona przeciwpożarowa jest to połączenie konstruktywnych środków i planowania przestrzeni mającym na celu zapobieganie skutkom zagrożeń pożarowych dla ludzi oraz ograniczenie strat materialnych spowodowanych pożarem. Możemy wydzielić ochronę aktywną – związaną z działaniem człowieka i pasywną – wszystkie środki ochrony przeciwpożarowej stosowane w fabrykach, zakładach i obiektach.
Przepisy
Przepisy ppoż. (bezpieczeństwa pożarowego) jest to zbiór formalnych i ustawowych przepisów wymagających przestrzegania zasad bezpieczeństwa pożarowego w miejscu pracy. Właściciele firm, ustalając własne zasady, muszą przestrzegać ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. Zgodnie z art.4 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991r. o ochronie przeciwpożarowej osoba będąca właścicielem obiektu budowlanego, terenu lub budynku, która zapewnia ochronę przeciwpożarową powinna: zaopatrzyć budynek, obiekt budowlany lub teren w gaśnicę i obowiązkowe urządzenia przeciwpożarowe; zagwarantować konserwację oraz naprawę gaśnicy i urządzeń przeciwpożarowych w taki sposób, aby sprawnie funkcjonowały i były niezawodne; znać i stosować wymagania przeciwpożarowe technologiczne, instalacyjne i techniczno-budowlane; dla osób, które przebywają w budynku powinien zagwarantować bezpieczeństwo i umożliwić sprawną ewakuacje; przeszkolić swoich pracowników z obowiązujących przepisów przeciwpożarowych; przysposobić budynek, obiekt budowlany lub teren w taki sposób, aby była możliwość przeprowadzić akcję ratunkową; omówić i określić możliwości postępowania w przypadku wystąpienia pożaru, klęski żywiołowej lub innego rodzaju zagrożenia.
Każdy, kto korzysta z budynku, obiektu czy terenu jest zobowiązany zabezpieczyć go przed zagrożeniem pożarowym, niezależnie czy jest to osoba fizyczna, prawna, organizacja czy instytucja. Wiąże się to z przestrzeganiem przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, technologicznych i instalacyjnych, zapewnieniem drogi ewakuacyjnej, dostosowanie budynku do możliwości wykonania akcji ratunkowej oraz zapewnienie odpowiednich urządzeń przeciwpożarowych. Bezpieczeństwo w budynku jest niezwykle ważne, gdyż spędzamy w nim większość czasu. Dlatego priorytetem jest, aby były budowane według najlepszych standardów i miały zapewnioną najlepszą ochronę przeciwpożarową. System ochrony przeciwpożarowej obiektu jest to połączenie działań organizacyjnych jak i środków technicznych, które mają na celu zapobieganie narażeniu ludzi i ograniczenie strat materialnych spowodowanych pożarem. Są to rozwiązania konstrukcyjne i przestrzenne, które zapobiegają rozprzestrzenianiu się pożaru w całym obiekcie, między pomieszczeniami i kondygnacjami. Dużą rolę odgrywa też odporność na ogień elementów budynku i izolacja cieplna. Dla bezpieczeństwa pożarowego ważne jest by ocieplać budynek niepalnym materiałem. Główną przyczyną znacznej części pożarów jest nieumiejętne posługiwanie się otwartym ogniem, nieprawidłowa eksploatacja urządzeń i instalacji elektrycznych a także ich wadliwość. W związku z tym ogromnie ważne jest, aby materiały budowlane były odporne na ogień. Zgodnie z ustawą dotyczącą obiektów (Ustawa z dnia 7 lipca 1994 – Prawo budowlane z Dziennika ustaw 1994 nr 89) proces projektowania budynku jak i urządzenia powiązane z tym budynkiem powinny być przeprowadzany w taki sposób, aby ograniczały prawdopodobieństwo wystąpienia pożaru, a w przypadku powstania powinny:
- Zapewnić nośność konstrukcji przez pewny czas;
- Ograniczyć możliwość rozprzestrzeniania się ognia i dymu wewnątrz budynku jaki i na sąsiednie obiekty i budynki, a także tereny sąsiadujące i przyległe;
- Zapewnienie bezpieczeństwa ekip ratowniczych;
- Umożliwić ewakuacje ludzi lub uratowanie ich życia w inny sposób.
Ważnym dokumentem w zakresie bezpieczeństwa przeciwpożarowego jest rozporządzenie w sprawie warunków technicznych. Jest to akt wykonawczy do ustawy dotyczącej obiektów. Cały rozdział VI przeznaczony jest na bezpieczeństwo i ochronę przeciwpożarową budynku. Mowa w nim o wymaganiach, jakie muszą być spełnione przy budowie obiektu takie jak: drogi ewakuacyjne ii ich długość, klasy odporności ogniowej elementów budynku, podział na strefy pożarowe i ich klasyfikacja według odporności pożarowej. Wymagania te są już sprawdzane podczas odbioru budynku przez odpowiednie służby.
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej (Dziennik ustaw 2020 poz. 961) jest kolejnym aktem regulującym przepisy o bezpieczeństwa pożarowego. Zgodnie z nią ochrona przeciwpożarowa są to czynności, które mają na celu ochronę zdrowi, życia, mienia lub środowiska przed wystąpieniem pożaru, klęski żywiołowej lub innego zagrożeniem występującym w danym miejscu poprzez:
- Niedopuszczanie do powstawania i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego rodzaju zagrożenia;
- Zagwarantowanie środków oraz sił do przeciwdziałania pożarowi, klęski żywiołowej lub innego rodzaju zagrożenia oraz w kwestii ochrony ludności;
- Przeprowadzanie czynności ratowniczych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej.
Do Ustawy o ochronie przeciwpożarowej są przypisane dwa akty wykonawcze takie jak: Rozporządzenie w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych oraz Rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów.
Rozporządzenie w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych wymaga zapewnienia zewnętrznego dostępu do wody, które umożliwia gaszenie pożaru oraz zapewnienie dróg pożarowych.
Rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów określa, jakie materiały oraz prace są niebezpieczne pod względem pożarów. Definiuje, które budynki muszą być wyposażone w instalacje przeciwpożarowe, urządzenia gaśnicze i gaśnice.
Szkolenia
Jako pierwszy obowiązek pracodawca musi zapewnić szkolenia w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Zgodnie z prawem firma musi zapoznać swoich pracowników z przepisami przeciwpożarowymi i instrukcjami dotyczącymi bezpieczeństwa pożarowego. Możemy wyróżnić kilka typów szkoleń:
- Wstępne – są to szkolenia przeznaczone dla nowozatrudnionych pracowników i mają za zadanie zapoznać ich zasadami bezpieczeństwa przeciwpożarowego;
- Podstawowe – są to bardziej szczegółowe szkolenia, na których są poruszane zagadnienia takie jak: sposobu użycia gaśnicy, zasady ewakuacji, zagrożenia pożarowe, postępowanie w przypadku pożaru;
- Specjalistyczne – są przeznaczone dla pracowników, którzy na swoim stanowisku wykorzystują materiały niebezpieczne, łatwopalnymi oraz osoby pracujące w laboratoriach.
Szkolenia ppoż. muszą być prowadzone przez instruktorów, posiadające odpowiednie kwalifikacje oraz doświadczenie, specjalistów ochrony przeciwpożarowej oraz techników lub inżynierów pożarnictwa.
